Wolność wypowiedzi w polskim teatrze – ankieta badawcza

Zespół badawczy afiliowany przy Akademii Teatralnej w Warszawie rozpoczyna pilotażowe badania poświęcone kwestii wolności ekspresji artystycznej w polskim teatrze – a także mechanizmom, które mogą ją ograniczać. Interesują nas zarówno jawne formy cenzury, jak i mniej uchwytne zjawiska autocenzury – podejmowane indywidualnie decyzje o rezygnacji z treści, tematów czy gestów artystycznych w odpowiedzi na systemową presję polityczną, społeczną, religijną, ekonomiczną lub prawną.

W opublikowanym w 2022 roku raporcie Cultural Control. Censorship and Suppression of Art in Poland czytamy, że w czasach rządów PiS „prawo do swobodnej ekspresji artystycznej zostało poważnie ograniczone, a wielu artystów zostało zmuszonych albo do podporządkowania się programowi rządzącej partii, albo do poniesienia konsekwencji zawodowych”. Ale to nie tylko kwestia ostatnich lat – mechanizmy ograniczania swobody wypowiedzi towarzyszyły polskiemu teatrowi przez całą historię III RP: od art. 196 kk, przez uprzywilejowaną pozycję Kościoła katolickiego, po bezpośrednie ingerencje władz różnego szczebla i niejawne formy nacisku oraz ekonomicznego sterowania przekazem artystycznym.

Celem badania jest wstępne rozpoznanie obecnego stanu rzeczy oraz zmapowanie doświadczeń, odczuć i refleksji środowiska twórczego. Szczególną uwagę poświęcamy zjawisku autocenzury. Ankieta jest całkowicie anonimowa i zajmuje tylko kilka minut.

Zapraszamy do udziału w badaniu. Czasem wystarczy jedno zdanie, żeby coś stało się widoczne.